De Impact van Maakbaarheid: Een Holistische Kijk op Identiteit en Stress in de Moderne Samenleving
Stress en maatschappelijke veranderingen
Vrijdag 29 mei woonde ik een lezing bij van professor en klinisch psycholoog Paul Verhaege, georganiseerd door de vaksectie vitaliteit, stress en burn-out van de
Nederlandse Orde van Beroepscoaches (NOBCO)
bij de Social Impact Factory in Amsterdam. Hij belichtte hoe onze maatschappij de afgelopen 40 jaar is veranderd door de groei- en winstgedreven economie en de daaruit voortvloeiende individualisering. Verhaeghe benadrukte de impact van deze veranderingen op onze identiteit en onze samenleving.
In de jaren 80 beginnen we meer problemen met onze identiteit te krijgen. Onze identiteit, die Verhaeghe (her)definieert als een verzameling van cruciale verhoudingen, waaronder onze relatie tot onszelf, ons lichaamsbeeld, onze sociale verhoudingen en onze verhouding tot autoriteiten.
Met de opkomst van het idee van o.a. 'Maakbaarheid' ontstonden nieuwe uitdagingen. Dit idee, dat suggereert dat iedereen zijn identiteit kan 'maken', heeft geleid tot een cultuur van prestatiedruk en perfectionisme. ’Als onze identiteit maakbaar is, dan moet iedereen ‘het maken’. Met als schaduwzijde: ‘heb je het niet ‘gemaakt’ dan heb je het niet goed gedaan’. Deze druk heeft op zijn beurt geleid tot een breed scala aan nieuwe problemen, variërend o.a. van toxisch leiderschap, burn-out, perfectionisme, PTSD tot uitval.
Verhaeghe benadrukte dat dat geen individuele problemen zijn, maar maatschappelijke en organisatorische vraagstukken.
Verhaege: 'Chronische stress speelt hierin een grote rol. Stress is een somatisch fenomeen, ruimer dan alleen een psychologisch probleem, en ook hormonaal en neurologisch ontregelend.' Hij benadrukt het belang om het lichaam hierin te betrekken. Een holistische, brede aanpak.
Daarom ben ik blij dat ik mijn cliënten in geval van stress-problematiek op een psycho-biologische manier begeleid. Ik zie wekelijks hoe nodig het is en hoeveel zoden het aan de dijk zet.
Het was fijn om door de bril van de sociaal-economische wetenschap te kijken en uit te zoomen op het grote geheel. Ik heb veel nieuwe stof tot nadenken gekregen. En nog meer motivatie om bij te dragen aan een fijne, vitale samenleving.
